У шасці кароткіх відэагісторыях прадстаўлены героі праектаў – лекары, супрацоўнікі музеяў і турыстычнай галіны, афіцэры МНС і мытні з розных рэгіёнаў Беларусі. І ўсё ж, ёсць тое, што іх яднае: разам з калегамі з Польшчы, Украіны, Латвіі і Літвы яны дамагаюцца выніку, вельмі важнага як для адной, так і другога боку. Сваёй працай гэтыя людзі натхняюць адзін аднаго на новыя амбіцыйныя праекты. У многіх герояў, якія прадстаўлены ў раздзеле «Асобы праектаў», за плячыма – шматгадовы досвед і пералік спраў, якімі можна ганарыцца. Давайце знаёміцца — «Суседзі натхняюць!»
Асобы праектаў
«Мы аднаўляем сувязь часоў!»
Віталь Бядрыцкі
«Культурная спадчына + трансгранічнае супрацоўніцтва + турыстычныя ініцыятывы = эфектыўны турыстычны прадукт»
Сяргей Каляда
«Хачу, каб больш людзей даведалася пра выдатны куток Беларусі – Залессе!»
Людміла Градзіцкая
«Бяспекі многа не бывае!»
Мікалай Кузьміцкі
«Ранняя дыягностыка дапаможа паказаць людзям, што астэапароз – не прысуд»
Людміла Бут-Гусаім
«Нёман – наша агульная рака, давайце захаваем яе чыстай!»
Ірына Зянкевіч
«Наш праект спрыяе павышэнню якасці медыцынскіх паслуг на памэжных тэрыторыях!»
Аляксандр Панько
«Акуніцеся ў свет прыроднай і гістарычнай спадчыны ракі Буг!»
Наталля Янчук
Відэагісторыі
«Бяспека на трансгранічнай беларуска-польскай тэрыторыі. Умацаванне патэнцыялу пажарных і выратавальных службаў»
У Камянцы, адным з найстарэйшых гарадоў Беларусі, заканчваецца рэканструкцыя пажарнай часткі, у якой усё – ад архітэктурнага рашэння да выкарыстання віртуальных тэхналогій у навучанні асабістага складу – адпавядае самым сучасным стандартам. У рамках праекта ў Брэсце таксама ідзе да фіналу рэканструкцыя яшчэ аднаго высокатэхналагічнага аб’екта – навучальнага цэнтра бяспекі МНС. За 13 гадоў Брэсцкае абласное ўпраўленне МНС разам з замежнымі партнёрамі рэалізавала восем праектаў міжнароднай тэхнічнай дапамогі, у рамках якіх, у прыватнасці, у Брэсце адкрыты Міжнародны валанцёрскі цэнтр пажарных-выратавальнікаў і Музей пажарнай службы, а аўтамабільны парк МНС папоўніўся 15 адмысловымі пажарнымі машынамі і іншай спецтэхнікай.
Падрабязней аб праекце…
«Захаванне і адаптацыя спадчыны князёў Радзівілаў для турызму ў Кедайняі і Нясвіжы»
У касцёле Божага Цела (Фарным касцёле) у Нясвіжы, першым барочным храме ва Усходняй Еўропе, захавалася унікальная пахавальня князёў Радзівілаў. Турыстам у гэтую крыпту дагэтуль трапіць цяжка. Пасля навуковых даследаванняў прынята рашэнне перанесці некаторыя ўнікальныя прадметы з крыпты ў пастаянную экспазіцыю Нацыянальнага гісторыка-культурнага музея-запаведніка “Нясвіж”, у замак Радзівілаў, які знаходзіцца ў 500 метрах ад храма. Спецыяльнае выставачнае абсталяванне, закупленае ў рамках праекта, будзе ўстаноўлена пасля рамонту ў замкавай капліцы. Праект рэалізуецца беларускім бокам у цесным кантакце з Кедайняйскім краявым музеем (у літоўскім горадзе Кедайняй размешчаны найбуйнейшы пратэстанцкі храм з крыпты Радзівілаў). Супрацоўніцтва беларускіх і літоўскіх навукоўцаў дапаможа турыстам адкрыць для сябе гісторыю Літвы і Беларусі на маршрутах, злучаных агульнай для іх гісторыяй роду Радзівілаў.
Падрабязней аб праекце…
«Мадэль медыцынскай праграмы барацьбы з астэапарозам на польска-беларускім памежжы»
Ранняя дыягностыка і лячэнне астэапарозу – мэта сумеснага праекта беларускіх і польскіх медыкаў. У Беларусі і Польшчы прыкладна 30% людзей старэйшых за 50 гадоў пакутуюць на гэтае захворванне, праява якога – зніжэнне касцяной масы. Адна з агульных праблем – адсутнасць ранняй дыягностыкі.
У Гарадской клінічнай бальніцы хуткай медыцынскай дапамогі ў Гродне будзе створаны трансгранічны цэнтр для дыягностыкі і лячэння астэапарозу з выкарыстаннем рэнтгенаўскай дэнсітаметрыі, лабараторным вызначэннем маркераў астэапарозу ў пажылых людзей і пацыентаў групы рызыкі. Траўматалагічных службу аснасцяць сучасным эндаскапічным абсталяваннем, маторнымі сістэмамі, аперацыйнымі сталамі з абаграваннем і іншай сучаснай тэхнікай. Мадэрнізацыя таксама пройдзе ў медыцынскім шпіталі ім. Людвіка Рыдыгера ў польскіх Сувалках. Для медперсаналу абедзвюх бальніц будуць распрацаваны адзіныя стандарты дзеянняў, праведзены сумесныя канферэнцыі і трэнінгі.
Падрабязней аб праекце…
«Актуалізацыя і аднаўленне еўрапейскага культурнага ландшафту на літоўска-беларускай мяжы»
Міхал Клеафас Агінскі, чыё імя вядома ва ўсім свеце, доўгі час жыў і тварыў у сядзібе Залессе (сёння – Смаргонскі раён Гродзенскай вобласці). Нягледзячы на выклікі часу, сядзіба захавалася і сёння з’яўляецца помнікам сядзібна-паркавай архітэктуры XIX стагоддзя. Парк у свой час быў створаны пры дапамозе вядомых віленскіх батанікаў – Станіслава Юндзіла і Юзэфа Струмілы. Аднаўленне і развіццё паркавага комплексу – адна з найважнейшых задач супрацоўнікаў Музея-сядзібы М. К. Агінскага ў Залессі. У рамках праекта беларускія спецыялісты збіраюцца пераняць досвед сваіх літоўскіх калег (партнёрам выступіла Адміністрацыя Троцкага гістарычнага нацыянальнага парку). Іх, у прыватнасці, цікавяць метады кіравання паркамі горада Ужутракіс, дзе на тэрыторыі маёнтка, які некалі належаў графу Тышкевічу, размясціўся ландшафтна-архітэктурны запаведнік. І ў Беларусі, і ў Літве будуць створаны валанцёрскія цэнтры, якія аб’яднаюць маладых людзей, якія цікавяцца гістарычнай спадчынай.
Падрабязней аб праекце…
«Шляхам Тызенгаўза» — стварэнне турыстычнага маршруту з мэтай прасоўвання культурна-гістарычнай спадчыны двух гарадоў: Сакулка і Гродна»
Польскі горад Сакулка размешчаны за 40 кіламетраў ад беларускага Гродна. Іх звязвае многае, у тым ліку асоба Антонія Тызенгаўза – з 1765 года ён кіраваў эканомікай рэгіёна, у які тады ўваходзілі абодва гарады. Праект прадугледжвае стварэнне ўнікальнага трансгранічнага турыстычнага прадукту – веласіпеднага маршруту «Шлях Тызенгаўза» паміж Гродна і Сакулкай працягласцю каля 59 км (26 км – па тэрыторыі Польшчы, 33 км – па Беларусі). Па новым маршруце будуць арганізаваныя чатыры веласіпедныя ралі.
Запланавана рэканструкцыя гістарычных будынкаў – яны будуць несці культурную і турыстычную функцыю. У Саколка адкрыецца турыстычны інфармацыйны цэнтр, а Гродзенскі турыстычны інфармацыйны цэнтр пасля мадэрнізацыі пашырыць спектр паслуг.
Падрабязней аб праекце…
«Узмацненне магчымасцей кіналагічнай службы мытных ведамстваў Рэспублікі Беларусь і Рэспублікі Польшча»
У рамках праекта для перавозкі кінолагаў і службовых сабак у пунктах пропуску на мяжы паступілі тры спецыяльныя аўтамабілі «Volkswagen Caddy 3006H». Машына абсталявана месцамі для перавозкі службовых сабак з аўтаномнай сістэмай ацяплення і вентыляцыі. Аўтамабіль укамплектаваны неабходным наборам надгляднага інструменту. Усяго ў рамках праекта будзе закуплена шэсць спецыяльных аўтамабіляў. Гэта дазволіць значна скараціць час на мытны кантроль. Праект акажа падтрымку ў барацьбе з арганізаванай злачыннасцю і незаконным перамяшчэннем тытунёвай прадукцыі і наркатычных сродкаў. Геаграфія праекта ― Брэсцкая, Гродзенская і Мінская вобласці, уключаючы Мінск, Беластоцкі, Ломжынскі і Сувалскі рэгіёны Польшчы.
Падрабязней аб праекце…
Галерэя праектаў
«Умацаванне супрацоўніцтва дзяржаў і стварэнне перадумоў для вырашэння агульных экалагічных выклікаў»
Вакуумны экскаватар – апошняе слова тэхнікі, ён актыўна выкарыстоўваецца камунальнымі службамі для раскопак дзеючых падземных сетак каналізацыі і вадаправоду, выемкі грунту пры абрушэнні, ачысткі вадазліваў. Пры выкананні такіх работ у складаных умовах гарадской забудовы заўсёды высокая рызыка выпадковага пашкоджання газаправодаў, электрычных кабеляў, розных камунікацый. Вакуумны экскаватар забяспечвае бяспеку работ, менш разбурае дарожнае пакрыццё і аператыўна ліквідуе аварыйныя сітуацыі.
Такія агрэгаты, коштам 415 тысяч еўра кожны, набудуць у рамках праекта. Аператыўная ліквідацыя аварый і дакладная дыягностыка дапаможа экалагічнай устойлівасці і абароне водных рэсурсаў у Алітус (Літва) і Гродне (Беларусь). Гэтыя гарады размешчаны на тэрыторыі басейна Нёмана – трансгранічнай рацэ паміж дзвюма краінамі. Праект таксама прадугледжвае павышэнне прафесійнага ўзроўню супрацоўнікаў камунальных службаў і інфармацыйную кампанію сярод жыхароў пілотных гарадоў.
Кіраўнік праекта: Ірына Зянкевіч, галоўны тэхнолаг прадпрыемства «Гроднаводаканал»
+375.152.70.29.17, pvkh_grp@tut.by
Падрабязней аб праекце…
«Вольны доступ да медыцынскіх паслуг у трансгранічным рэгіёне»
У найбліжэйшы год у Брэсцкай дзіцячай абласной бальніцы будзе мадэрнізаваная сістэма генеравання і размеркавання медыцынскіх газаў, праведзены капітальны рамонт памяшкання пад кіслародную станцыю, закуплена і змантажавана абсталяванне. Новая сістэма падачы кіслароду дазволіць беларускім медыкам забяспечыць бесперабойную працу аддзяленняў рэанімацыі, выходжвання неданошаных дзяцей і аперацыйных блокаў.
У рамках праекта плануецца таксама развіваць структуру валанцёрства для палат паліятыўнай дапамогі: будуць арганізаваны трэнінгі па навучанні працы з хворымі дзецьмі і іх сваякамі. Польскія партнёры з лякарні горада Ласіцы з дапамогай новага абсталявання забяспечаць паўнавартасную дыягностыку захворванняў, звязаных з наватворамі і хваробамі сэрца.
Каардынатар праекта: Аляксандр Панько, загадчык кафедры Брэсцкага дзяржаўнага ўніверсітэта
+375.29.529.86.42, adpanko24@gmail.com
Падрабязней аб праекце…
«Буг аб’ядноўвае нас» — стварэнне двух трансгранічных турыстычных маршрутаў для сплаву на байдарках» у рамках Праграмы трансгранічнага супрацоўніцтва Польшча — Беларусь — Украіна 2014 — 2020
Па Дняпроўска-Бугскім канале, рэках Мухавец і Буг праходзіць цудоўны па прыгажосці водны шлях. Аднак адсутнасць належнай інфраструктуры і рэкламнай падтрымкі не дазвалялі ў поўнай меры раскрыць турыстычнай патэнцыял гэтай прыроднай славутасці. У рамках праекта будзе створаны трансгранічны турыстычны маршрут для сплаву на байдарках агульнай працягласцю каля 800 км.
Першы маршрут возьме пачатак у Верхабужжы (Украіна), пройдзе па рацэ Буг і яе частцы ўздоўж мяжы да гміны Вышкаў (Польшча) у водах Заходняга Буга. Другі пачнецца ў Драгічынскім раёне, пройдзе па Дняпроўска-Бугскім канале і рацэ Мухавец да Брэста, дзе злучыцца з першым маршрутам.
У рамках праекта плануецца стварыць Цэнтр байдарачнага турызму, уладкаваць пляцоўкі для адпачынку, прычалы, усталяваць інфармацыйныя знакі ўздоўж прытрымлівання воднага маршруту, закупіць байдаркі, палаткі, а таксама кантэйнеры для захоўвання лодак і турыстычнай амуніцыі. Стварэнне новага трансгранічнага брэнда будзе спрыяць развіццю турыстычнага патэнцыялу памежжа трох краін.
Каардынатар праекта: Наталля Янчук, метадыст Брэсцкага абласнога інстытута развіцця адукацыі
+375.29.226.92.32, yanchuk.natalya.79@mail.ru
Падрабязней аб праекце…
Зніжэнне негатыўнага ўздзеяння чужародных інвазіўных відаў раслін на экасістэмы і дабрабыт людзей у памежным літоўска-беларускім рэгіёне /Alien Invasive Plants/ 7
Інвазіўныя (лац. іnvasio – «нашэсце, гвалтоўны захоп») чужародныя віды раслін (далей AIPS) з’яўляюцца адной з найбольш хутка нарастальных пагроз для харчовай бяспекі, здароўя чалавека і жывёл, біяразнастайнасці ў цэлым.
Мэта праекта – палепшыць навыкі беларускіх і літоўскіх арганізацый, якія дзейнічаюць у галіне аховы прыроды і навакольнага асяроддзя з распаўсюджваннем AIPS. Эксперты з абодвух бакоў маюць намер палепшыць кампетэнцыі рэгіянальных і мясцовых органаў улады, а таксама іншых грамадскіх арганізацый.
З ліпеня 2019 года ўдзельнікамі праекта пачатая татальная інвентарызацыя васьмі найбольш небяспечных інвазіўных відаў раслін беларуска-літоўскага памежжа. У далейшым на аснове актуальнай інфармацыі па распаўсюджванні інвазіўных раслін з дапамогай інтэрактыўнай вэб-карты будуць адпрацаваныя методыкі па памяншэнні колькасці гэтых небяспечных відаў. Удзельнікамі праекта створаная таксама спецыяльная інтэрнэт-анкета (адрас: https://arcg.is/0Drb1u), прызначаная для збору дадзеных жыхарамі прыгранічных раёнаў аб распаўсюджанні 20 чужародных небяспечных відаў раслін у памежным літоўска-беларускім рэгіёне. Будзе распрацаваная Сумесная стратэгія з Планам дзеянняў па прадухіленні далейшага распаўсюджвання небяспечных раслін. І ў выніку будзе падпісана пагадненне аб партнёрстве паміж муніцыпалітэтамі Варана (Літва) і Гродна, што забяспечыць далейшае супрацоўніцтва і пасля рэалізацыі праекта.
З беларускага боку ў праекце ўдзельнічаюць Гродзенскі дзяржаўны універсітэт імя Янкі Купалы, Упраўленне сельскай гаспадаркі і харчавання Гродзенскага райвыканкама і Рэспубліканскі ландшафтны заказнік «Азёры».
Менеджэр праекта: Алег Созінаў, Загадчык кафедры батанікі Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы, +375.29.783.20.66, o.sozinov@grsu.by
Падрабязней аб праекце…
«Аднаўленне агульнай культурнай спадчыны як асновы для развіцця трансгранічнага супрацоўніцтва моладзі і творчых калектываў Польшчы і Беларусі»
Лёс маёнтку роду Рэйтанаў (вёска Грушаўка, Ляхавіцкі раён) яшчэ нядаўна знаходзіўся пад пагрозай. Грант на агульную суму 2 374 000 еўра выйграў сумесны праект гміны Пухачаў Люблінскага ваяводства (Польшча) і Ляхавіцкага райвыканкама. У рамках праекта плануецца частковая рэстаўрацыя сядзібнага дома і кансервацыя капліцы, якая ўваходзіць у комплекс сядзібы. Тэрыторыя каля сядзібнага дома будзе выкарыстоўвацца як турыстычны гісторыка-культурны цэнтр, які стане месцам правядзення розных культурных мерапрыемстваў. Мяркуецца, што сюды будуць прыязджаць турысты, як з Беларусі, так і Польшчы, дзе род Рэйтанаў вельмі папулярны.
Каардынатар праекта: Дзмітрый Макарук, Дырэктар ЗАТ «Брэсцкі навукова-техналагічны парк», +375.29.728.86.27, fyordmdg@gmail.com
Падрабязней аб праекце…
Праект «Чыстая рака – галоўны прыярытэт» прадугледжвае будаўніцтва новых ачышчальных збудаванняў з поўнай біялагічнай ачысткай сцёкавых вод ў райцэнтры Жабінка
Удзельнікі праекту «Чыстая рака – галоўны прыярытэт» – Жабінкаўская ЖКГ і польская камунальная кампанія «Эка-Буг» (гміна Тэрэспаль), а таксама Палескі аграрна-экалагічны інстытут НАН Беларусі.
Плануецца, што да 2025 года колькасць насельніцтва райцэнтра Жабінка – горада-спадарожніка Брэста – з 13,5 тыс. павялічыцца да 22 тыс. чалавек. Ачышчальныя збудаванні горада пабудаваныя больш за 40 гадоў таму і не адпавядаюць сучасным патрабаванням.
Праект прадугледжвае будаўніцтва новых ачышчальных збудаванняў з поўнай біялагічнай ачысткай сцёкавых вод, з выдаленнем біягенных забруджванняў (злучэнняў азоту і фосфару), механічным абязводжваннем глею, які ўтвараецца з цягам часу, і асадка сцёкавых вод. Магутнасць новых ачышчальных збудаванняў складзе 3 000 кубічных метраў за суткі. У Тэрэспалі плануецца стварыць цэнтралізаваную каналізацыйную сетку ў адным з жылых масіваў.
Акрамя таго, на базе Палескага аграрна-экалагічнага інстытута будзе створаны гідраэкалагічны цэнтр маніторынгу рэк, які зоймецца маніторынгам, даследаваннем і кансультаваннем у сферы воднай гаспадаркі.
Каардынатар праекта: Аляксандр Кандрацюк, Инжынер, «Жабинкоўскае ЖКГ», +375.29.795.54.16, a-kondratyuk1976@mail.ru
Праграма трансгранічнага супрацоўніцтва Латвія – Літва – Беларусь у рамках Еўрапейскага інструмента суседства на 2014–2020 гады.
У рамках праграмы былі арганізаваныя тры конкурсы праектных прапаноў. Па выніках першага і другога адабрана 46 сумесных праектаў з агульным аб’ёмам фінансавання ЕС парадку 27,6 млн еўра. B кожным з іх удзельнічаюць як мінімум па адной арганізацыі з Беларусі, Латвіі і Літвы. Удзельнікамі праектаў могуць быць толькі тыя юрыдычныя асобы, дзейнасць якіх не накіравана на атрыманне прыбытку. Арганізацыі павінны быць з наступных рэгіёнаў: Гродзенская, Віцебская, Магілёўская, Мінская вобласці і горад Мінск (Беларусь); Латгальскі і Земгальскі рэгіёны (Латвія); Аліцкі, Віленскі, Ковенскі, Уцянскі і Панявежскі паветы (Літва).
ЕС таксама вылучыў 22 млн еўра на рэалізацыю шасці буйных інфраструктурных праектаў. Яны нацэленыя на ўладкаванне транспартнай інфраструктуры і павелічэнне прапускной здольнасці пунктаў перасячэння мяжы трох краін, паляпшэнне ўмоў жыцця нелегальных імігрантаў і бежанцаў, а таксама ўмоў навучання ў адукацыйных установах Беларусі і Літвы.
У рэалізацыі 52 ухваленых праектаў удзельнічае 176 арганізацый з Латвіі, Літвы і Беларусі.
Больш падрабязную інфармацыю аб праектах і магчымасцях фінансавання ЕС можна знайсці на вэб-сайце Праграмы http://www.eni-cbc.eu/llb/ru
Праграма трансгранічнага супрацоўніцтва (ТГС) «Польшча – Беларусь – Украіна» дзейнічае на працягу 15 гадоў. Усе праекты, якія фінансуюцца ў рамках гэтай праграмы, з’яўляюцца некамерцыйнымі і накіраваны на павышэнне якасці жыцця людзей на ўсходзе Польшчы, а таксама на захадзе Украіны і Беларусі.
Першы праграмны перыяд рэалізаваны ў 2004–2006 гады. Было прафінансавана 167 праектаў па развіцці памежжа на суму 45,8 млн еўра.
На працягу другога праграмнага перыяду, з 2007 па 2013 гады, фінансаванне з бюджэту ЕС перавысіла 170 млн еўра. На гэтыя сродкі было рэалізавана 117 праектаў у галіне аховы здароўя, адукацыі, турызму, культуры, бяспекі, прыгранічнай інфраструктуры.
Трэці перыяд, разлічаны на 2014–2020 гады, праграма функцыянуе ў рамках Еўрапейскага інструмента суседства (ЕІС). Ён падтрымлівае ўстойлівае развіццё ўздоўж знешніх межаў ЕС, памяншае адрозненні ў стандартах ўзроўню жыцця і дапамагае вырашаць праблемы па абодва бакі межаў. Бюджэт праграмы «Польшча – Беларусь – Украіна» на гэты перыяд складае 202 еўра (унёсак ЕС – 186 млн еўра).
Больш падрабязную інфармацыю аб праектах і магчымасцях фінансавання ЕС можна знайсці на вэб-сайце Праграмы https://www.pbu2020.eu/by
