«СветаСлава» — беларускі сямейны бізнес, які пашыраецца і мінімізуе выдаткі з дапамогай кансультацый цэнтра падтрымкі прадпрымальніцтва «Трамплін». Дапамогу цэнтру аказвае Еўрапейскі саюз у рамках ініцыятывы EU4Business.
Калі займацца земляробствам — не праца, а пакліканне
Святлана і Вячаслаў Тальчук з самага нараджэння жывуць у вёсцы Вялецiн, размешчанай недалёка ад г. Хойнікі (Гомельская вобласць Беларусі), і займаюцца тым, што шчыра любяць — градкамі. Першая цяпліца з'явілася ў іх каля 15 гадоў таму. З тых часоў гародніна стала ісці не толькі ў сям'ю, але і на продаж. Тады ж вырашылі — калі бізнес пойдзе, яго назавуць па-сямейнаму: «СветаСлава».
«У дзяцінстве мы дапамагалі сваім бацькам, а потым нам дапамагалі нашы дзеці. Сыну было 4 гады, калі ён пачаў працаваць з намі ў цяпліцы. Усе паліваў сам, цягаў ваду вёдрамі. Калі мы купілі кропельны паліў, у яго было больш радасці, чым у іншых дзяцей ад куплі цукерак», — успамінае Святлана Тальчук.
Цяпер у сямейнай пары дзве вялікія цяпліцы і адна маленькая. У іх растуць агуркі, памідоры, перцы, капуста і іншая гародніна, па суседстве стаяць два рассаднікi, з якіх расаду прадаюць людзям для сваіх агародаў. Ёсць свой сад: 500 яблынь, абрыкосы, вішні, грушы. У дадатак да іх — тысяча кустоў буякоў, маліна і трускаўка, а таксама поле бульбы. І нават нязвыклыя для Беларусі кавуны з дынямі ёсць, не кажучы ўжо пра ўнікальныя для вобласці белыя баклажаны.
Хойнікі доўгі час лічыліся не толькі адным з найбольш дэпрэсіўных рэгіёнаў, але і не самай бяспечнай з пункту гледжання экалогіі тэрыторыяй з-за наступстваў аварыі на ЧАЭС. Цяпер статус «небяспечнай» з большай частцы тэрыторыі знялі, хоць дзе-нідзе ў раёнах да гэтага часу бяруць пробы грунту на наяўнасць радыяцыі, таксама існуюць забароны на збор грыбоў і ягад.
«Па правілах, зараз мы абавязаны правяраць сваю прадукцыю толькі на адсутнасць нітратаў, але мы робім яшчэ і аналіз на радыяцыю. Для гэтага бяруць пробы прадукцыі і выдаюць нам даведкі. За ўвесь час ні разу не знайшлі нічога дрэннага», — кажа Святлана.
Цяпер сын у войску, а дачка жыве ў Маскве і наведваць бацькоў можа нячаста. Гаспадарка пашыраецца, і весці яе стала цяжка. Ды і выдаткі трэба неяк зменшыць.
«Нам дапамагаюць сваякі, якія жывуць побач, але ў разгар сезону мы таксама наймаем некалькі работнікаў па дамове. Укладанняў шмат, а аддача бывае не заўсёды. Мы закупляем галандскае насенне, яно дарагое, але і ўсходжасць амаль 100%. Шмат трацім на пячное ацяпленне і электраэнергію ў цяпліцах, ваду для паліву. Расаду бо трэба падсвятляць круглыя суткі. Часам нам нават ператэлефаноўваюць камунальнікі і пытаюцца: "А вы не памыліліся, у вас сапраўды столькі выдаткавана?". Ды і ў цэлым, сельская гаспадарка — не самая прыбытковая сфера, але мы атрымліваем ад гэтага задавальненне. А дзякуючы падтрымцы ЕС спадзяемся павялічыць даходнасць свайго сельскагаспадарчага бізнесу».
Дапамагае ў гэтым удзел у адукацыйных курсах і праца з экспертамі, якія даюць шмат карысных саветаў: дзе і як шукаць кліентаў, як павялічваць продаж, у тым ліку праз інтэрнэт. Святлана і Вячаслаў навучыліся рабіць прэзентацыі, асвойваюць відэаздымку і разам са спецыялістамі развіваюць свой брэнд «СветаСлава».
У планах — сушыць рэшткі гародніны і ягад і паменшыць гэтым страты
Прадукцыя гаспадаркі «СветаСлава» прадаецца ў саміх Хойніках і раёнах паблізу — — асваенне новых рынкаў, прыём заказаў з ажыццяўленнем дастаўкі і развіццё новых напрамкаў дзейнасці.
«Даўно наспела пытанне — што рабіць з непрададзенай прадукцыяй? Бо не заўсёды можна адгадаць, на што будзе попыт, а на што не. Напрыклад, ранняй вясной агуркі патрэбныя ўсім, а летам у многіх людзей ужо і свае ёсць. Але калі з агуркоў і памідораў мы можам зрабіць закаткі, то яблыкі або ягады проста знікаюць. Ды і звычайную гародніна можна засушыць для булёнаў. Праблему можа вырашыць сушыльная шафа: і праца не знікне, і прадукты застануцца скарбніцай вітамінаў на зіму. Самі купіць гэта мы не можам — занадта дарагая забава», — кажа Святлана.
Ўвасобіць мару дапамагае цэнтр падтрымкі прадпрымальніцтва «Трамплін», які фінансуецца ЕС. Дзякуючы яму сям'я стала часткай каманды, якая падала заяўку на конкурс ініцыятыў па развіцці прадпрымальніцтва. Ідэю пад назвай «Ягадны край», якая павінна сумясціць сельскіх вытворцаў, падтрымалі. У кожнага з удзельнікаў — свае патрэбы. Адным патрэбныя цяпліцы, іншым — абсталяванне для паліву, а трэцім — маразільная камера.
«А мы зусім хутка зможам набыць і сушыльную шафу, і новы матаблок», — дзеліцца радаснай навіной Святлана.
Цэнтр падтрымкі прадпрымальніцтва «Трамплін» — гэта ініцыятыва, якая ў рамках праекта «Падтрымка эканамічнага развіцця на мясцовым узроўні ў Рэспубліцы Беларусь» дапамагае малому і сярэдняму бізнесу Хойніцкага раёна (Гомельская вобласць Беларусі). Праект фінансуе Еўрапейскі саюз у рамках ініцыятывы EU4Business, і рэалізуе ПРААН у партнёрстве з Мінэканомікі Беларусі.
Крыніца: EU4Business
