Юлія Малочка – маладая беларуска, якая нарадзілася і вырасла ў Брагінскім раёне Гомельскай вобласці – рэгіёне, які найбольш моцна пацярпеў ад катастрофы на Чарнобыльскай АЭС. Юлія – выпускніца ўніверсітэта імя Францыска Скарыны ў г. Гомелі. Нягледзячы на магчымасць застацца жыць і працаваць у абласным цэнтры, па заканчэнні ВНУ дзяўчына вярнулася ў родны Брагінскі раён. Тут яна сумяшчае сваю асноўную працу настаўніцы ў сельскай школе з фермерствам – бізнес, якім ужо даўно займаецца яе сям’я. Выкарыстоўваючы інавацыйныя эка-тэхналогіі ў земляробстве, сям’я Малочка вырошчвае гародніну, садавіну, зялёную прадукцыю, увасабляючы ў рэальнасць планы па развіцці сельскага малога і сярэдняга бізнесу Брагінскага раёна.
«Лагодны Кошык»
Акрамя сямейнага бізнесу Юлія – актыўная ўдзельніца працы мясцовага фонду падтрымкі прадпрымальніцтва і сельскага развіцця «Эка-Інавацыя». Тут дзяўчына займаецца ініцыятывай з прыгожай беларускай назвай «Лагодны Кошык», якая рэалізуецца ў рамках праекта ПРААН і Міністэрства эканомікі «Падтрымка эканамічнага развіцця на мясцовым узроўні ў Рэспубліцы Беларусь», што фінансуецца Еўрапейскім саюзам.
«Мы дапамагаем жыхарам Брагінскага раёна вырошчваць збожжавыя культуры, займацца малочнай жывёлагадоўляй і сыраварствам на такім узроўні, каб гэта прыносіла даход і дазваляла жыць годным жыццём», – кажа Юлія.
Здавалася б, што складанага ў тым, каб пачаць сеяць збожжа або купіць карову? Аднак на справе ўсё аказваецца нашмат больш складана. Каб вырасціць якасную прадукцыю, трэба перш за ўсё вызначыцца, што вырошчваць, затым падабраць правільныя гатункі, і ўсё гэта з улікам змянення клімату. Трэба правільна паліваць, выкарыстоўваць неабходныя ўгнаенні і многае іншае. Тут важную ролю адыгрываюць навучанне і новыя веды.
Юлія прайшла нямала трэнінгаў, абменьвалася вопытам з іншымі фермерамі, шмат інфармацыі атрымала з інтэрнэту. Зараз гэтымі ведамі Юлія дзеліцца з аднавяскоўцамі і жыхарамі іншых вёсак.
Яшчэ складаней пачаць займацца жывёлагадоўляй – набыць пародзістых коз або кароў можа дазволіць сабе не кожны, а ў рамках ініцыятывы «Лагодны Кошык» такая магчымасць ёсць – спачатку 15 сем’яў атрымліваюць пародзістых кароў і коз для арганізацыі ўласнай справы, а затым бязвыплатна перадаюць першы прыплод малазабяспечаным сем’ям.
Мысліць па-новаму
«Я думаю, што галоўная праблема на вёсцы – адсутнасць матывацыі. Доўгія гады пасля Чарнобыльскай катастрофы раён лічыўся дэпрэсіўным. З такой устаноўкай у свядомасці вырасла не адно пакаленне вяскоўцаў, – распавядае Юлія. – На шчасце, я і мае сябры мыслім па-новаму: мы не хочам бачыць нашу малую радзіму ў маркоце і з курсам на рэгрэс. У рамках рэалізацыі розных праектаў і ініцыятыў мы зрабілі першыя крокі для таго, каб у людзей узнікла патрэба самім па крупінках мяняць свет. І нашы маленькія перамогі нас натхняюць».
У ініцыятыве «Лагодны Кошык» Юлія таксама каардынуе працу па стварэнні інтэрнэт-крамы, у якой жыхары раёна змогуць прадаваць і купляць свежую прадукцыю: кукурузу, памідоры, сыр, малако, мёд і шмат іншага. Пакуль паслугі інтэрнэт-крамы ахопліваюць толькі тэрыторыю Брагінскага раёна, але ў планах Юліі і яе аднадумцаў – пашырыць ахоп на суседнія Хойніцкі і Лоеўскі раёны, а ў перспектыве і на ўсю Гомельскую вобласць. Акрамя інтэрнэт-крамы ініцыятыва плануе арганізаваць вытворчасць фірменнай упакоўкі і стварыць сэрвіс мабільнай дастаўкі прадукцыі. А гэта значыць, што для мясцовых жыхароў з’явяцца новыя працоўныя месцы.
«Трэба разумець, што час не стаіць на месцы, і сёння ідзе татальная лічбавізацыя інфармацыі: выкарыстанне штрых- і QR-кодаў, розных сайтаў і гіпер-спасылак. Шмат хто з жыхароў на сяле ўмее карыстацца сучаснымі гаджэтамі і праграмамі, а хто не ўмее – навучым», – з аптымізмам кажа Юлія Малочка.
Поспех адраджэння раёнаў пацярпелых тэрыторый шмат у чым залежыць ад ініцыятывы, прадпрымальніцкай энергіі і аптымізму такіх маладых людзей, як Юлія. Падтрымка маладзёжнага прадпрымальніцтва ў сельскіх рэгіёнах – адна з стратэгічных задач працы ПРААН і партнёраў у Беларусі па падтрымцы мясцовага развіцця. Гэтая падтрымка дапамагае маладым людзям прымяніць свае веды, ідэі і атрымаць стымул жыць і развівацца ў родных раёнах. Ініцыятывы, прапанаваныя і рэалізаваныя маладымі людзьмі ў сельскіх рэгіёнах, маюць вялікі канструктыўны патэнцыял для таго, каб стаць кропкамі мясцовага эканамічнага росту, стварэння новых працоўных месцаў. Яны аб’ядноўваюць мясцовых жыхароў, дапамагаюць ім набываць новыя веды і навыкі. Моладзевыя ініцыятывы таксама выступаюць цэнтрамі для пілатавання інавацыйных падыходаў, новых мадэляў вядзення бізнесу і ўкаранення лічбавых тэхналогій у сельскай гаспадарцы, развіцці экатурызму, зялёнай эканомікі.
Паводле дадзеных Нацыянальнага статыстычнага камітэта, у Беларусі пражывае каля 1,7 млн маладых людзей – амаль кожны пяты жыхар краіны. У сельскіх рэгіёнах Беларусі пражываюць 14% беларускай моладзі.
Ініцыятыва «Лагодны Кошык» рэалізуецца ў рамках праекта «Падтрымка эканамічнага развіцця на мясцовым узроўні ў Рэспубліцы Беларусь», які рэалізуецца Праграмай Развіцця ААН (ПРААН) у партнёрстве з Міністэрствам эканомікі Рэспублікі Беларусь і фінансуецца Еўрапейскім саюзам.
